مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی

جد بزرگ صفویان

شیخ صفی الدین اردبیلی که بود؟

شیخ صفی در واقع جد بزرگ خاندان صفویان و بنیانگذار حکومت صفویه است. و با این که خودش سُنی بود، اما تصوف و تشیع را خود ایشان در ایران بنا گذاشت.

این شیخ بزرگ یک سری خصلت ‌هایش را از پدرش به ارث برده بود. پدرش کشاورزی پولدار و همه چیز تمام بود اما با هیچ کس مراوده و رفت ‌و آمد نداشت و در خلوت خود خوش بود.

شیخ صفی الدین اردبیلی، ملقب به «شمس الدین»، در سال ۶۵۰ هجری قمری در روستای کلخورانِ اردبیل پا به دنیا گذاشت. تمام آبا و اجداد این عارف و شاعرِ قرن هشتم، از همان زمان‌ های دور، در آن‌ جا به کار کشاورزی مشغول بودند و پدرش – امین الدین جبرائیل – هم یک کشاورز بود. خود او (شیخ صفی) نیز تقریباً بیشتر عمر خود را در این روستا زندگی کرد.

شیوه زندگی شیخ صفی الدین بیشتر بدانیم

از گوشه نشینی شیخ می شود ببان کرد که اگر چه حاکمان و پادشاهان صفوی، از او بسیار حرف شنوی داشتند و حرف ‌ها و فتواهایش را به جان می‌ خریدند و در عمل از آن‌ ها استفاده می‌ کردند؛ اما خود شیخ صفی ‌الدین اردبیلی، با پادشاهان صفوی مراوده نمی ‌کرد و تمایلی به نشست و برخاست با آن ها نداشت.

این مورد فقط به حاکمان صفوی محدود نمی ‌شد. بلکه در رابطه با حاکمان مغول هم وضع به همین منوال بود. وقتی او را دعوت می ‌کردند، در محافل حاکمان مغول حاضر می‌ شد ولی به هیچ وجه به غذا و نوشیدنی‌ شان لب نمی ‌زد!

روایت ‌های معتبر، حاکی از آنند که شیخ صفی الدین اردبیلی، گیاه‌ خوار بود. معروفیتش هم به قدری بود که به عبارتی می شود گفت، اولین سلبریبتی در جهان همین شیخ ما بوده است.

ایشان از گوشت و فرآورده‌ های حیوانی استفاده نمی ‌کرد و همین کم خوری های او باعث شد که در بستر بیماری بیفتد. علت مرگش را ضعف و کم بنیه ‌گی می دانند. شیخ بزرگ، بیشتر ماه ‌های سال را به روزه‌ داری می ‌پرداخت و بسیار اهل عبادت بود.

همان طور که گفتیم او ظاهری برازنده و جذاب داشت. به طوری که بسیاری به او یوسف ثانی می ‌گفتند. دختران روستا و جاهایی که شیخ به آن جا ها سفر می ‌کرد، همگی به شدت دلباخته‌ اش بودند و تمام تلاش خود را می ‌کردند که نظر شیخ را به خود جلب کنند.

اما تلاش شان بی نتیجه می ماند و سرانجام شیخ ما با بی بی فاطمه، دختر استاد گیلانی اش ازدواج کرد تا بیشتر از پیش هم بتواند از محضر استاد سابق و پدر آتی خود کسب فیض کند.

درباره شیخ صفی الدین اردبیلی بیشتر بدانیم

شیخ صفی الدین اردبیلی فردی بود که در مکتب استاد، کمال استفاده را می برد. وی به زبان ‌های پارسی، ترکی، گیلانی، عربی و مغولی کاملاً تسلط داشت. پارسی زبان مردم دیار پارس و شاهان صفویه بود. ت

رکی زبان مادری اش بود. گیلانی زبان استاد و همسر گیلانی اش بود که اصلا جان شما راه نداشت یاد نگیرد! عربی را به خاطر تسلط به قرآن و کتاب های مذهبی از بر بود و زبان مغولی را در خور زمان و هم نشینی با پادشاهان مغولی یاد گرفت.

شیخ صفی صاحب کرامات بسیار بود و سطح درجات علمی او همچنان در هاله‌ ای از ابهام است. شیخ صفی همچنین شاگردان بسیار داشت. وی در طول 30 سال راهنمایی و تدریس، بیشتر از 100 هزار شاگرد و مرید تربیت کرد! ب

ه عبارتی آن زمان قد یک ورزشگاه آزادی فقط شاگرد و مرید داشت. در زمان سفر و سکنایش در دشت مغان، بسیار می نوشته است. درک خیلی از نوشته هایش، آسان و درک برخی دیگر از نوشته هایش، به شدت سخت است.

این شاعرِ صوفی مسلک، از خودش کتابی ندارد؛ اما به همت عده ای، شعرها و پند های او در اثری به اسم «قراء» گرد هم آمده است. منابعی در دست است که نشان می ‌دهد که شیخ صفی، به علوم دینی هم واقف بوده. مثلا می توان به کتاب ابن بزار اشاره کرد که در باب چهارمش، تفسیر های شیخ صفی را از آیات قرآن و احادیث پیامبران و امامان، آورده و این تفسیر ها رنگ و بوی عرفانی دارند و تفسیر های شاعر هایی مانند سعدی، سنایی، مولوی و عطار استناد می کنند.

در مورد شخصیت شیخ صفی الدین اردبیلی، اختلاف نظر وجود دارد. عده ای او را شخصیتی مؤمن و دیندار و بعضی ها او را کافر می دانند! حد وسط هم ندارد! برخی می گویند بسیار با کمالات و در عین حال، سخت گوشه گیر بود و بسیار عبادت می کرد. با این که با مردم در مراوده نبود، خیر و برکتش به دیگران می ‌رسید، از مستمندان دستگیری می ‌کرد و ثروت زیادش را خرج فقرا می کرد. از همین رو، مردم بسیار دوستش داشتند.

باز هم از شیرینی های قصه شیخ می خواهی که بشنوی؟

روایت معتبری است که شیخ صفی الدین اردبیلی به کوه سبلان، «کوه مقدس» می گفت. در پاره ای از اوقات عازم کوه سبلان می‌ شد. و دلیل سفرش را ملاقات با خدا دوستان و مؤمنان واقعی بیان می‌ کرد. همیشه هم پس از بازگشت، با خود چیزی همراه داشت. این کار او، توجه دیگران را به خود جلب می کرد و شخصیتش را در چشم بقیه، پر رمز و راز تر می نمود.

مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی

بعد از مرگ شیخ صفی الدین اردبیلی در سال 735 هجری قمری، فرزندش مقبره ای برای او ساخت که در نوع خود کم نظیر بود و بعدها شاه عباس صفوی نیز بخش های دیگری به دور و اطراف آن اضافه کرد. مقبره ای که در تور سرعین و اردبیل هنوزم توریست ها محو هنر معماری و منبت کاری اش می شوند.

مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی که از معماری سنتی ایران بهره برده و شامل مسجد، مدرسه، کتابخانه، بیمارستان، نانوایی، آشپزخانه و… می شود، در شهر اردبیل واقع است و به جرات می توان گفت که یکی از دیدنی های تاریخی و گردشگری این شهر محسوب می شود.

به طوری که در سال 2010 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. مقبره شیخ صفی ‌الدین اردبیلی در دوره ی حکومت صفویان، مکانی مقدس بود. تحصن کنندگان در آن جا همواره و از دست هر کسی، جان شان در امان بود. یعنی هر کس اعتراض داشت به اونجا پناه می برد تا جانش در خطر نباشد.

مقبره های دیگری هم در جوار مقبره ی این شیخ بزرگ قرار دارد که از بین آن ها می توان مقبره ی شاه اسماعیل اول که اولین پادشاه حکومت صفویه بود، مقبره ی همسر شاه اسماعیل و مقبره ی تعدادی از بزرگان دوره ی صفویه را اسم برد.

در مورد شاه اسماعیل اول، ماجرا از این قرار است که پس از مرگ او، نزدیکانش بر آن شدند که اولین پادشاه صفوی را در جوار شیخ صفی جد خودشان به خاک بسپارند. به مرور زمان، مقبره ی شیخ صفی الدین اردبیلی به آرامگاه و مقبره‌ ی پادشاهان صفوی، و سپس به اندیشکده ی سیاسی و مذهبی حکومت صفویان تبدیل شد.

چنان که گردهمایی ها و نشست های مقامات مهم حکومت صفوی، در آن جا برگزار می شد و اعتبار مقبره ی ماندگار شیخ صفی به حدی بود که به آن «بهشت موعود» می‌ گفتند. خلاصه که کم جایی نبود!

مقبره ی شیخ صفی یک برج استوانه شکل است که گنبد کوچکی دارد. جعبه ی منبت کاری شده ی زیر گنبد، که با کتیبه ای روی آن حکاکی شده، از آثار ارزشمند تاریخی و جاذبه گردشگری شهر سرعین و اردبیل است. خانه و خانقاه شیخ صفی الدین اردبیل را هم می توان در همان جا دید. شیخ صفی وصیت کرده بود، او را در اتاقی دفن کنند که کنارش باغچه باشد. بازماندگان هم وصیتش را اجرا کردند.

معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

در مورد موقعیت این آرامگاه یا بقعه باید گفت که ورودی اش در شرق میدان عالی قاپو واقع شده است. در های چوبی آن رو به حیاطی بزرگ باز می شوند و سر در اصلی این مقبره تاریخی و بی بدیل در غرب میدان علی قاپو قرار دارد.

شکوه و جلال مقبره حاصل شاهکار های معماری و کاشی کاری آن است. محوطه ی سه گنبد با آن کاشی ها و کتبیه های خاص خودش، اثری نفیس به حساب می آید. اگر نرفتی و ندیدی از توریست هایی که پیش از تو از این مکان دیدن کردند بپرس تا به عمق ماجرا پی ببری.

قدیم تر ها فرش ایرانیِ ظریف و ابریشمی بسیار گرانبهایی در کف مقبره پهن بود که در حال حاضر در موزه لندن ازش نگهداری می شود. البته این تنها گوشه ای از وسایل نفیس مقبره است.

جدا از این، بناها و بخش های بی نظیر مقبره‌ ی شیخ صفی، سراسر شگفتی و زیبایی و هنر است. برای مثال می توان از حرمسرا، چله خانه، قندیل خانه، چله خانه، شهیدگاه، گنبد الله الله، گنبد جنت سرا و دارالمتولی اسم برد. هر زمان که به مقبره رفتی حتما از این جا ها هم دیدن کنی.

سرسرای مسجد جنت سرا هم یکی دیگر از آثار تاریخی و اصیل این مکان به یاد ماندنی است که پلان طراحی آن به شکل هشت ضلعی است و محراب ندارد. در قدیم از این مسجد و محیط پیرامون آن برای برگزاری مراسم رقص سماع و… استفاده می شده است.

«میدان داشی» که بهش سنگ میدان هم گفته می شده، همچنان در بقعه پابرجاست و بخشی دیگر از این مجموعه ی عظیم را می سازد.

سرانجام زندگی همسر شیخ صفی

دوست داری داستان شیخ صفی الدین را به احساسی ترین شکل به پایان ببریم؟ قصه دوست داشتن او و بی بی فاطمه گیلانی. بنا بر روایات معتبر، چنان حس و علاقه ای میان این دو وجود داشت که دو هفته پس از فوت شیخ صفی، بی بی فاطمه هم که تا آخرین لحظه ی عمر، پرستارش بود، از دنیا رفت و نتوانست دوری همسرش را تاب بیاورد.

وقتی با تور سرعین و اردبیل فارا گشت به این خطه زیبا سفر کنی، برای شما برنامه رایگان دیدار از مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی رزرو می شود؛ تا وقتی که اونجا هستی، تمام این قصه شیرین از زندگی این بزرگ مرد رو به خاطر بیاوری.

هر شهر از ایران عزیز، مدفن یکی از بزرگان و تاریخ سازان است. هر کدام قدمی در راه رضایت خداوند و پیشرفت مردم برداشته اند که دیدار از آن ها گرامی داشت یاد و خاطراتشان است. همچون آرامگاه شاه نعمت الله ولی در کرمان، آرامگاه خواجوی کرمانی در شیراز، مقبره شیخ بهایی در مشهد، شیخ صفی الدین در اردبیل و آرامگاه فردوسی عزیز در توس.

مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی کجاست؟

آدرس مقبره شیخ در اردبیل، میدان عالی قاپو واقع شده است.

ساعت کار بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی:

این مجموعه معمولا از ساعت 8:30 الی 19:30 پذیرای مسافران و علاقمندان است.

نقشه و آدرس بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در گوگل مپ

وقتی با آژانس مسافرتی فارا گشت تماس می گیری همکاران ما به تمامیه سوالات شما درباره مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی مدت زمان سفر به سرعین، امکانات و درجه هتل های پکیج تور سرعین ارزان عادی یا تور سرعین نوروز و خدمات گشت ها و بهترین راهکارها پاسخ می دهند پس خیالت راحت باشد.

پاسخگویی به همه شما عزیزان یکی از وظایف مورد علاقهٔ ماست. پس برای دریافت اطلاعات بیشتر و زمان و شرایط رزرو تور می‌ توانی با شماره تلفن های زیر تماس حاصل فرمایی.

تورهای پیشنهادی: